Emotie zet aan tot actie

In de vorige blog heb ik het gehad over de invloed van emoties en hoe je dat eruit kan ‘slaan’. In deze blog ga ik het hebben over de dieperliggende betekenis van een emotie. Ervaren van emoties kan een functie hebben. Het zet je namelijk aan tot actie. Klinkt misschien wat vaag, maar ik zal het uitleggen.

Onbewust proces
Het ervaren van emoties is een onbewust proces. Het speelt zich af in het limbische systeem, dit is evolutionair gezien dan ook het oudste gedeelte van de hersenen. Hierin wordt onder andere je ademhaling en hartslag gereguleerd, maar ook de basisemoties als verdriet, boosheid en teleurstelling. Het onderbewustzijn maakt zich kenbaar middels deze emoties.

Emoties zijn primaire motivaties om een zoekproces op te starten. Emotie wordt gezien als een evolutionair bepaalde prikkel tot beweging/actie. Dit wordt aangezet wanneer er een ‘verstoring’ is in het lichaam – dit roept een bepaalde emotie op. Er is ‘actie’ nodig om deze verstoring op tijd op te lossen. Elke emotie vraagt om een oplossing van een probleem en start hiermee een zoekactie op.

Een verstoring kan zijn bijvoorbeeld dat je ‘dorst’ ervaart. Om het probleem ‘dorst’ op te lossen moeten we in beweging komen. We gaan zoeken en vinden ‘water’. De oplossing van het probleem is ‘drinken’.

Het in ‘actie’ komen doe je met adrenaline (hiermee wordt de HPA-as geactiveerd) en het zoeken naar een oplossing doe je met het hormoon dopamine. Wanneer je de juiste oplossing hebt gevonden, komt het hormoon serotonine vrij. Hiermee kun je de HPA-as afschakelen en weer tot rust komen. Zoeken levert dus een bepaalde onrust op. Het vinden van de juiste oplossing geeft een goed gevoel. Onrust geeft aan dat er (nog) een zoekactie loopt.

Het zoekcyclus van een emotie is als volgt: Ik heb een probleem, ik zoek en ik vind:
honger – eet
moe - slaap
eenzaam – contact
dorst – water etc.

Je kunt je natuurlijk voorstellen wat er gebeurt als dorst niet beloond wordt met het vinden van water. De dorst blijft en het ‘zoeken’ wordt niet uitgeschakeld. Dat moet ook niet want er moet water komen. Zonder water zou je het namelijk niet overleven. De HPA-as blijft hierdoor actief. Wordt het probleem ‘dorst’ na het opstarten van de eerste emotie niet opgelost, dan raakt het systeem gefrustreerd. Deze frustratie maakt het onbewuste kenbaar aan het bewuste door een tweede emotie in de strijd te gooien: je wordt boos. Je zoekt iets, maar je vindt niet de oplossing. Het vinden van de juiste oplossing moet je leren.

Niet begrepen worden
Door ‘de zoek’ te beantwoorden met ‘de juiste vind’ leg je verbinding tussen de emotie en het geheugen (de hippocampus) juist neer. Als de ‘zoek’ voortdurend gefrustreerd wordt of beloond wordt met een verkeerde ‘vind’ dan krijg je functionele des-integratie. Dit uit zich in een gevoel: niet of niet meer begrepen te worden. Je voelt iets maar je snapt er niks meer van. Je blijft zoeken naar de verkeerde dingen. Een alcoholist gaat alleen maar drank zoeken, een drugsverslaafde alleen maar drugs, een gezondheidshopper continue nieuwe therapie en een roker naar alleen maar meer sigaretten.

Zo’n ‘verkeerde’ keuze geeft even een (heftige) beloning – er komt meer dan 4x zoveel endorfine vrij. Echter, houdt deze beloning niet lang aan. Deze keuzes werken verslavend omdat ze op korte termijn een hoge endorfine reactie geven, maar hiermee ook weer snel uitdoven. En dus, ‘vraagt’ het lichaam weer om een snelle bevrediging. Maar eigenlijk vraagt het lichaam om rust – de juiste oplossing vinden. Door te kiezen voor ‘lust’ (een snelle bevrediging) houd je de zoekactie en onrust in stand. Dan kun je hierin blijven hangen.

Hier is in feite sprake van zelfstimulering en de dingen die je vitaal nodig hebt zoals eten en drinken komen op de tweede plaats te staan.

Probleem                    Zoek Vindt
Je voelt dorst je zoekt water   je krijgt limonade (of bier)
Je voelt honger je zoekt eten    je krijgt chocola of fopspeen
Je voelt eenzaam je zoekt contact    je krijgt een draai om je oren
Je voelt moe je zoekt slaap       je krijgt tv
Je voelt angst je zoekt bescherming   je krijgt ritalin

Gefrustreerde zoektochten ‘oplossen’
Bij de geboorte weet je al hoe een zoekactie verloopt, je weet echter nog niet wat je zoekt. In de vroege levensjaren wordt de verbinding tussen zoeken en vinden gelegd met het geheugen (hippocampus). Daarna (je hele leven lang) kan dat wat er ligt stuk gemaakt of juist beter gemaakt worden.

Het limbische systeem is alleen maar te bereiken met beelden en gevoelens. Wil je dus weten wat je zoekt dan zal je moeten ‘communiceren’ met je limbische systeem via beelden en gevoelens, via je beleving. Je kunt het limbische systeem niet met je verstand bereiken dus ga dat ook maar niet proberen.

Blijf verder op de hoogte & volg me via: Facebook, Instagram, LinkedIn & Twitter. Tot de volgende blog!

Liefs, Rachel